JavaScript là ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất trên thế giới và là một trong những ngôn ngữ lập trình quan trọng của các lập trình viên. Vậy JavaScript là gì? Cách thức hoạt động ra sao? Và lý do khiến JavaScript phát triển và được đón nhận rộng rãi như ngày nay?
JavaScript là gì?
JavaScript là một ngôn ngữ lập trình cho phép thực thi lệnh một cách trực tiếp và tự do mà không cần phải biên dịch trước chương trình sang ngôn ngữ máy. JavaScript được sử dụng rộng rãi cho cả người dùng và máy chủ trên 2 mảng client – server, lệnh được thực hiện trên máy của end-user và web-server.
JavaScript được phát triển vào năm 1995 bởi Brendan Eich từ truyền thông Netscape với tên gọi ban đầu là Mocha. Sau đó, nó được đổi tên thành LiveScript và trở thành JavaScript đến tận bây giờ. Phiên bản chuẩn hóa mới nhất của JavaScript là ECMASCript 12.
Cú pháp JavaScript tương tự như C và gần với Self hơn so với Java. Các tập tin mã nguồn JavaScript thường có phần mở rộng là .js
JavaScript có phần mở rộng hỗ trợ làm việc với XML được chuẩn hóa trong ECMA-357, phần mở rộng này được hỗ trợ nhưng không đầy đủ trên trình duyệt Mozilla 1.8 beta.
JavaScript là một trong ba ngôn ngữ lập trình chính của một lập trình viên. Ba ngôn ngữ lập trình chính gồm có:
- HTML: thêm nội dung cho website
- CSS: thêm thiết kế, bố cục, phong cách cho website
- Javascript: cải thiện cách thức hoạt động và tương tác với người dùng của website
Java, JavaScript và JScript có phải là một?
Thời điểm Java nổi lên như một hiện tượng, trình duyệt Netscape sử dụng ngôn ngữ Java và cũng đồng thời đổi tên LiveScript thành JavaScript nhằm cho LiveScript được chú ý hơn khi có cái tên liên quan đến Java.
JavaScript chỉ giống Java ở phần tên, chứ không hề phát triển dựa trên Java. Một khái niệm khác cũng hay được nhắc đến khi nói về JavaScript là DOM. Trên thực tế, DOM là một phần chuẩn riêng biệt liên quan đến XML và không phải là một phần chuẩn của ECMAScript.
JScript được phát triển bởi Microsoft sau khi JavaScript đạt được thành công. JScript có chung ứng dụng và tương thích với JavaScript. JScript được ứng dụng trên trình duyệt Internet Explorer bắt đầu từ IE 3.0.
Cách thức hoạt động của JavaScript là gì?
JavaScript được nhúng trực tiếp vào trang web bằng mã code lập trình hoặc được tham chiếu qua một file hay thư mục JavaScript.js riêng. Các Script sau khi được tải về sẽ được xử lý ngay tại chỗ, không cần phải qua server.
Trên các trình duyệt web phổ biến có thanh công cụ hỗ trợ người dùng bật hoặc tắt JavaScript. Khi đó, bạn sẽ biết được cách thức hoạt động của JavaScript một cách trực quan nhất.
Các công cụ phát triển của JavaScript
Công cụ phát triển JavaScript không cần quá tốn kém, nó có thể bắt đầu chỉ với bộ biên soạn đơn giản và không cần phải mua một bộ phiên dịch trên trình duyệt.
Các công cụ chỉnh sửa JavaScript đẹp mà lập trình viên không nên bỏ qua:
- Microsoft FrontPage: Đây là một HTML Editor phổ biến cung cấp cho người dùng sử dụng JavaScript để tạo các website có tính tương tác.
- Macromedia Dreamweaver MX: là một HTML vô cùng phổ biến trong cộng đồng lập trình web. Macromedia Dreamweaver MX cung cấp các JavaScript đã được dựng sẵn theo chuẩn XHTML, XML và tích hợp tốt với cơ sở dữ liệu.
- Macromedia HomeSite 5: là một JavaScript Editor và là một HTML, nó được dùng nhiều để quản lý website cá nhân.
Ứng dụng của JavaScript
Am hiểu JavaScript là một ưu thế của lập trình viên trong phát triển web front-end/ full stack. Các lập trình viên có thể sử dụng JavaScript với các mục đích:
- Lập trình web: JavaScript tạo được phần mềm nền của web, tạo được hiệu ứng trên web, tạo được các công cụ tương tác với người sử dụng.
- Xây dựng các ứng dụng, trò chơi
- Xây dựng các ứng dụng web cho server – máy chủ
Điều gì khiến JavaScript phát triển mạnh mẽ như hôm nay?
JavaScript được sử dụng càng rộng rãi và phổ biến bởi nó nắm giữ những ưu điểm sau đây.
- Ít tương tác với server
Mã lệnh được thực hiện thông qua bộ xử lý của người dùng thay vì máy chủ giúp tiết kiệm năng thông và giảm căng thẳng trên máy chủ.
- Ngôn ngữ lập trình thông dụng
Ngôn ngữ của JavaScript đơn giản và cú pháp dễ thao tác. Mã lập trình có thể viết sẵn, nhiều tính năng, đáp ứng được nhu cầu đa dạng của người dùng.
- Phản hồi nhanh chóng
Quá trình xử lý và cho ra kết quả của mã lập trình gần như là ngay lập tức. Người dùng không cần phải tốn thời gian chờ trang web tải lại và hiển thị những gì họ đã nhập.
- Tạo được tính năng đa dạng cho website
Do JavaScript dễ dàng trong thao tác viết mã nên các yêu cầu về tính năng mở rộng cho trang web cũng được thực hiện một cách thuận lợi và nhanh chóng hơn.
- Sử dụng được trên nhiều trình duyệt
JavaScript dễ dàng gặp phải trên các trình duyệt web như Chrome, Firefox,… và cả trình duyệt trên di động.
- Dễ dàng sử dụng
JavaScript hoạt động nhanh chóng và nhẹ nhàng, dễ học, dễ phát hiện lỗi nên thích hợp với đa dạng đối tượng người dùng.
- Giao diện đa dạng và thân thiện
JavaScript sở hữu nhiều tính năng giúp người dùng tạo ra được những website thân thiện với tính năng đa dạng như con trượt (Slide), kéo thả (Drag and Drop), hiệu ứng cuộn khi di chuột,…
Điểm yếu của JavaScript
JavaScript đơn giản, dễ sử dụng nên cũng dễ bị soi mã lập trình. Trong khung console của trình duyệt, hacker có thể dễ dàng nhập mã code bất kỳ và bị hiểu thành mã chính thống từ đó làm thay đổi chức năng, giao diện của website.
Ngoài ra, JavaScript còn có một vài hạn chế như: Js code chiếm snippets lớn, đôi lúc có trình duyệt không hỗ trợ JavaScript, có thể không đồng nhất do triển khai tùy từng thiết bị.
JavaScript là gì? Với những thông tin khái quát mà bài viết cung cấp đã cho người dùng có cái nhìn tổng quan nhất về ngôn ngữ lập trình JavaScript. Nếu bạn là người hứng thú với lập trình hãy bắt đầu việc học bằng ngôn ngữ JavaScript. Nó có nhiều ưu điểm và lợi thế vô cùng thích hợp với người mới.
Ngôn ngữ lập trình JavaScript đơn giản, dễ học và dễ áp dụng. Nó có thể được sử dụng cho nhiều mục đích: cải thiện tính năng website, chạy game, tạo nền web,… JavaScript có vô vàn mẫu template dựng sẵn cho người mới tìm hiểu và khám phá. Mặc dù còn những khuyết điểm nhưng vẫn không thể làm lu mờ những ưu điểm tuyệt vời của JavaScript.
